Oprac. dr n. med. Beata NOWAK

I. Infliksymab w leczeniu choroby Takayasu u dzieci

Buonomo i wsp. opisali 2 przypadki dzieci z ustalonym rozpoznaniem choroby Takayasu opornej na klasyczne leki immunosupresyjne. U opisanych chorych uzyskano remisję po podaniu infliksymabu. Przedstawiony opis przypadku wskazuje na potencjalną przydatność inhibitorów TNF-α w leczeniu choroby Takayasu u dzieci. Ich stosowanie mogłoby pozwolić na redukcję dawek podawanych glikokortykosteroidów.

Rheumatol Int doi: 10.1007/s00296-009-1147-5 Online First.

II. Zapalenie naczyń wywołane przez antagonistów TNF-α

Fujikawa i wsp. opisali 3 chorych na reumatoidalne zapalenie stawów leczonych antagonistami TNF-α, u których w przebiegu terapii doszło do rozwoju zapalenia naczyń skóry. 2 spośród przedstawionych chorych otrzymywało w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów infliksymab, a 1 etanercept. U 1 chorego przerwanie terapii antagonistą TNF-α doprowadziło do samoistnej remisji. U chorych, u których zaprzestanie terapii nie spowodowało ustąpienia zapalenia naczyń, wykonano badanie histopatologiczne wycinka skóry, które pozwoliło na postawienie rozpoznania leukoklastycznego zapalenia naczyń. Doustne podanie glikokortykosteroidów pozwoliło na szybkie uzyskanie remisji u tych chorych.

Modern Rheumatol doi: 10.1007/s10165-009-0232-7 Online First.

III. Infliksymab w leczeniu choroby Behçeta

Guardina i wsp. przedstawili wyniki trwającego rok badania, którego celem była ocena skuteczności i bezpieczeństwa stosowania infliksymabu w leczeniu choroby Behçeta opornej na klasyczne leki immunosupresyjne. Do badania włączono 21 pacjentów nieodpowiadających na terapię glikokortykosteroidami i przynajmniej jednym klasycznym lekiem immunosupresyjnym (cyklosporyną, metotreksatem, azatiopryną lub cyklofosfamidem), u których doszło w przebiegu choroby Behçeta do zajęcia oka i/lub ośrodkowego układu nerwowego. 54 tygodnie terapii ukończyło 18 chorych.

W trakcie badania chorzy otrzymywali infliksymab w dawce 5 mg/kg m.c. w tygodniach 0, 2, 6, a następnie co 8 tygodni. U 18 chorych (86%) uzyskano całkowitą remisję, a u 2 (10%) – częściową remisję z zaostrzeniem choroby 3 miesiące po zakończeniu terapii. Terapia infliksymabem była dobrze tolerowana. U 1 chorego w trakcie leczenia stwierdzono chłoniaka nieziarniczego. Poza tym do najczęstszych działań niepożądanych należały: bóle głowy, nudności i tachykardia, jednak ich nasilenie nie wymagało przerwania leczenia. U żadnego z obserwowanych chorych nie stwierdzono przeciwciał przeciwjądrowych.

Rheumatol Int doi: 10.1007/s00296-009-1213-z Online First.

IV. Nowe wskaźniki aktywności zapalenia skórno-mięśniowego?

Badanie przeprowadzone na grupie 56 chorych na zapalenie skórno-mięśniowe lub młodzieńcze zapalenie skórno-mięśniowe pozwoliło na wytypowanie kandydatów na markery aktywności zapalenia skórno-mięśniowego. Aktywność choroby korelowała w badanej grupie ze stężeniem IL-6 w surowicy oraz z ekspresją ocenianych 3 genów zależnych od interferonu typu I (IFIT1, G1P2, IRF7), ocenianą metodą PCR, oraz z syntezą 4 chemokin zależnych od interferonu typu I. Potrzebne są dalsze badania, aby można było potwierdzić przydatność wytypowanych markerów w ocenie aktywności zapalenia skórno-mięśniowego u dzieci i dorosłych.

Arthritis Rheum 2009; 60 (11): 3436–3440.

V. Inhibitory TNF-α działają hepatoprotekcyjnie u chorych na łuszczycowe zapalenie stawów

W badaniu, do którego włączono 43 chorych na łuszczycowe zapalenie stawów i 51 chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, oceniano wpływ leków hamujących aktywność TNF-α na włóknienie wątroby u pacjentów przyjmujących przewlekle metotreksat. Warunkiem włączenia do badania była terapia metotreksatem trwająca minimum 12 miesięcy oraz terapia lekiem hamującym aktywność TNF-α przez co najmniej 6 miesięcy lub brak takiej terapii w wywiadzie. Włóknienie wątroby oceniano nieinwazyjnie metodą FibroScan. Chorzy na łuszczycowe zapalenie stawów w porównaniu z chorymi na reumatoidalne zapalenie stawów byli młodsi, otrzymali mniejszą kumulacyjną dawkę metotreksatu oraz mieli częściej stwierdzane stłuszczenie wątroby i hiperlipidemię. Nieprawidłowe wyniki badania FibroScan uzyskano w grupie chorych na reumatoidalne zapalenie stawów u 7,1% chorych nieotrzymujących antagonistów TNF-α i 13% leczonych inhibitorami TNF-α, natomiast w grupie chorych na łuszczycowe zapalenie stawów u 30% chorych nieotrzymujących inhibitorów TNF-α i 4,3% leczonych antagonistami TNF-α. Na tej podstawie stwierdzono hepatoprotekcyjne działanie tych leków u pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów.

Ann Rheum Dis doi: 10.1136/ard.2009.116194 Online First.

VI. Zapalenie mięśni po worykonazolu

Worykonazol jest nowym lekiem przeciwgrzybiczym należącym do grupy pochodnych tiazolowych. Obecnie jest on lekiem z wyboru w terapii inwazyjnej aspergilozy. Shanmugan i wsp. opisali pierwszy przypadek zapalenia mięśni wywołanego stosowaniem worykonazolu. Przedstawili oni przypadek 33-letniej pacjentki po przeszczepie nerki, podającej w wywiadzie miopatię posteroidową, u której w trakcie podawania worykonazolu z powodu aspergilozy, która była powikłaniem leczenia immunosupresyjnego, stwierdzono cechy zapalenia mięśni. Chora podawała znaczne osłabienie siły mięśniowej, czemu towarzyszyły wzrost aktywności kinazy kreatyninowej w surowicy oraz typowe zmiany zapalne stwierdzane w T2-zależnej sekwencji STIR w badaniu rezonansem magnetycznym. Po odstawieniu worykonazolu cechy zapalenia mięśni stopniowo się wycofały.

Opisany przypadek ukazuje konieczność rozważenia etiologii polekowej zapalenia mięśni nie tylko u chorych przyjmujących statyny bądź fibraty, ale także u otrzymujących leki przeciwgrzybicze z grupy pochodnych tiazolowych.

JCR 2009; 15 (7): 350–353.