Oprac. dr n. med. Beata NOWAK

I. Czy D-ryboza pomoże chorym na fibromialgię?

Fibromialgia (FMS) i zespół przewlekłego zmęczenia (CFS) są zespołami chorobowymi objawiającymi się między innymi postępującym osłabieniem, które wydaje się być powiązane z zaburzeniami komórkowych przemian energetycznych. Wcześniejsze badania wykazały, że D-ryboza wpływa korzystnie na przemiany energetyczne zachodzące w sercu i mięśniach szkieletowych, co skłoniło badaczy do zaplanowania badania oceniającego przydatność D-rybozy w leczeniu chorych na fibromialgię i zespół przewlekłego zmęczenia.

Do badania włączono 41 pacjentów, którym podawano D-rybozę w dawce5 gdziennie do dawki całkowitej280 g. Chorych poproszono o wypełnienie kwestionariuszy oceniających za pomocą skal wizualnych (VAS) wpływ leczenia na ich samopoczucie. D-ryboza była dobrze tolerowana, a ponadto stwierdzono znaczącą poprawę w 5 kategoriach ocenianych za pomocą VAS (energia, sen, jasność myślenia, nasilenie dolegliwości bólowych oraz ogólne samopoczucie). 66% badanych zgłaszało poprawę samopoczucia w trakcie leczenia D-rybozą, przy średnim wzroście „energii” o 45% i poprawie ogólnego samopoczucia o 30%.

The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 2006; 12 (9): 857–862.

II. Czynniki ryzyka ciężkich infekcji u chorych na RZS

Zwiększona śmiertelność w grupie chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) w porównaniu z populacją ogólną jest m.in. następstwem zwiększonej częstości występowania ciężkich infekcji w tej grupie. Badania retrospektywne przeprowadzone w Mayo Clinic wykazały, że ryzyko wystąpienie infekcji jest wyższe w grupie chorych na RZS, a w szczególności wśród chorych otrzymujących glikokortykosteroidy. Celem zweryfikowania tych wyników zaplanowano w Wielkiej Brytanii badanie prospektywne oceniające występowanie ciężkich infekcji w grupie chorych na RZS. J. Franklin i wsp. objęli obserwacją trwającą średnio 9,2 lat 2108 chorych z zapaleniem stawów. Stwierdzili oni, że w grupie chorych na RZS infekcje występowały dwa razy częściej niż w populacji ogólnej. Za niezależne czynniki ryzyka ciężkich infekcji wymagających hospitalizacji uznano palenie papierosów, przyjmowanie glikokortykosteroidów i obecność czynnika reumatoidalnego. Chorzy na RZS, u których stwierdzono obecność wszystkich trzech dodatkowych czynników ryzyka, byli hospitalizowani siedem razy częściej niż reszta populacji.

 Ann Rheum Dis, 2007; 66: 308–312.

III. Bosantan poprawia perfuzję i funkcję myocardium u chorych na sklerodermię

Francuscy badacze oceniali za pomocą rezonansu magnetycznego (MRI) serca oraz echokardiografii z tkankowym dopplerem (TDE) perfuzję i funkcję mięśnia sercowego chorych na sklerodermię układową leczonych bosantanem. Badaniem objęto 18 chorych na sklerodermię, u których nie obserwowano jawnej niewydolności krążenia ani nie stwierdzono nadciśnienia płucnego. Perfuzję i funkcję mięśnia sercowego oceniano przed leczeniem oraz po czterech tygodniach terapii bosantanem. Stwierdzono obniżenie perfuzji i gorszą funkcję mięśnia sercowego w grupie chorych na sklerodermię niż grupie kontrolnej. Cztery tygodnie leczenia bosantanem poprawiły istotnie perfuzję i funkcję mięśnia sercowego w tej grupie chorych. Potrzebne są dalsze badania, które pozwolą odpowiedzieć na pytanie, czy długotrwała terapia bosantanem będzie miała korzystny wpływ na remodeling mięśnia sercowego w grupie chorych na sklerodermię.

J Rheumatol 2006; 33: 2464–9.

IV. Nasilona destrukcja stawowa a RZS

Wcześniejsze badania wykazały, że starszy wiek chorych w chwili rozpoznania reumatoidalnego zapalenia stawów jest związany z gorszym rokowaniem. Przedstawione przez brytyjskich naukowców badanie objęło 222 chorych (podzielonych ze względu na wiek na trzy grupy: <50 r.ż., 50–69 r.ż i ≥70 r.ż.) ze świeżo rozpoznanym reumatoidalnym zapaleniem stawów. Po roku obserwacji wykonano wszystkim chorym kontrolne zdjęcia RTG rąk oraz stóp i na tej podstawie szacowano ryzyko rozwoju nadżerek w zależności od wieku w chwili rozpoznania. Częstość rozwoju nadżerek wynosiła odpowiednio 22%, 52% i 71% dla poszczególnych grup wiekowych. Na podstawie przeprowadzonej analizy statystycznej stwierdzono, że wiek, w jakim pojawiają się dolegliwości stawowe, jest niezależnym niezwiązanym z aktywnością choroby czynnikiem ryzyka destrukcji stawowej.

Annals of the Rheumatic Diseases, 2007; 66: 389–393.

V. Przeciwciała anty-TNF-α obniżają stężenie CXCL16 w surowicy chorych na RZS

Japońscy naukowcy badali wpływ leczenia infliksymabem na stężenia chemokin (CXCL16, CX3CL1/fraktalina, CXCL19/proteina 10 indukowana interferonem γ – IP-10) w surowicy chorych na reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). Wpływ przeciwciał anty-TNF-α na stężenia chemokin badano w grupie 23 chorych na RZS leczonych przez 30 tygodni infliksymabem. Stężenia CXCL16, fraktaliny i IP-10 oceniano trzykrotnie: przed rozpoczęciem leczenia, a następnie 14 i 30 tygodni po rozpoczęciu leczenia infliksymabem. Stężenie CXCZ16, które było podwyższone w grupie chorych na RZS przed leczeniem, uległo istotnemu obniżeniu po 14 i 30 tygodniach leczenia. Obniżenie stężeń fraktaliny i IP-10 nie było istotne statystycznie.

Rheumatology International 2007; 27 (5): 467–472.

VI. ŁZS a ryzyko rozwoju miażdżycy

Naukowcy z Uniwersytetu w Tel Awiwie zaplanowali badanie oceniające częstość występowania miażdżycy wśród chorych na łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS). W tym celu porównali oni 47 chorych na ŁZS ze 100 zdrowymi ochotnikami, dobranymi pod względem płci i wieku. Oceniono klasyczne czynniki ryzyka rozwoju miażdżycy, do których należą: BMI, płeć, wiek, nadciśnienie, palenie papierosów oraz zaburzenia gospodarki lipidowej. Ponadto w grupie chorych na ŁZS oceniano aktywność choroby, biorąc pod uwagę m.in. sztywność poranną, liczbę obrzękniętych i bolesnych stawów, OB i CRP. U wszystkich badanych oceniono grubość intima-media (IMT) w tętnicy szyjnej jako wyznacznik zaawansowania miażdżycy. Stwierdzono, że IMT jest znacząco większe w grupie chorych na ŁZS niż w populacji zdrowej, dobranej pod względem klasycznych czynników ryzyka rozwoju miażdżycy. U chorych na ŁZS stwierdzono istotnie wyższe wartości ciśnienia tętniczego, BMI, OB oraz stężenia CRP i fibrynogenu. IMT korelowało w tej grupie z wiekiem, BMI, długością trwania łuszczycy skóry i łuszczycowego zapalenia stawów, zajęciem stawów kręgosłupa, wartością OB i stężeniem fibrynogenu. Nie stwierdzono korelacji wartości IMT z oligo- lub polyarthritis. IMT wydaje się być również niezależne od stosowanej w leczeniu ŁZS terapii, w tym leczenia metotreksatem i lekami biologicznymi z grupy anty-TNF-α.

Seminars in Arthritis and Rheumatism, 2007; 36 (4): 203–209.

VII. Przydatność badań laboratoryjnych w rozpoznaniu ropnego zapalenia stawów

Badacze z Jacobi Medical Center w Nowym Jorku oceniali przydatność wybranych badań laboratoryjnych w diagnostyce ropnego zapalenia stawów. Porównywali przydatność kliniczną oznaczania leukocytozy w krwi obwodowej (WBC), OB oraz leukocytozy w płynie stawowym (jWBC). Oceniono retrospektywnie wyniki powyższych badań uzyskane w grupie 156 chorych, u których w celach diagnostycznych pobrano płyn stawowy. U 16 chorych (10%) rozpoznano ropne zapalenie stawów. Czułość WBC, OB i jWBC wynosiła odpowiednio 75%, 75% i 50%, a specyficzność 55%, 11% i 88%. Na podstawie przeprowadzonej analizy statystycznej uznano, że leukocytoza w płynie stawowym (jWBC) jest najlepszym badaniem laboratoryjnym pozwalającym na postawienie wstępnej diagnozy ropnego zapalenia stawu. Aczkolwiek należy pamiętać, że żadne z omawianych badań nie pozwala na jednoznaczne potwierdzenie lub wykluczenie ropnego zapalenia stawu.

Emergency Medicine Journal, 2007; 24: 75–77.

VIII. Anakinra w leczeniu napadu dny moczanowej

Kryształy kwasu moczowego pobudzają monocyty i makrofagi do uwalniania IL-1b poprzez NALP3. W związku z opisywaną skutecznością ankinry (leku hamującego aktywność IL-1) w leczeniu dziedzicznych chorób autoimmunologicznych związanych z mutacją NALP3 wysunięto hipotezę o potencjalnej skuteczności anakinry w ostrym napadzie dny moczanowej. Badania na modelach zwierzęcych potwierdziły hamujący wpływ anakinry na rozwój wywołanego przez kryształy zapalenia stawów. Opierając się na tych wynikach, zaplanowano otwarte pilotowe badanie obejmujące 10 chorych z dną moczanową, u których standardowa terapia przeciwzapalna nie była skuteczna lub nie mogła być stosowana. Wszyscy oni otrzymywali po 100 mg anakinry dziennie przez 3 dni. U wszystkich chorych zaobserwowano gwałtowną odpowiedź na zastosowane leczenie. Nie zanotowano występowania działań niepożądanych. Przedstawione obserwacje wymagają potwierdzenia w badaniach kontrolowanych z podwójnie ślepą próbą.

Arthritis Research & Therapy, 2007; 9: R28.